هزارتوی تحریم های ایران و بشکه باروت خاورمیانه که آماده انفجار است - وبلاگ پاورست

زهره نوروزپور: برطرف تحریم ها، این روزها دغدغه وزارت خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور شده است. کشورهای دنیا، کنندگان کنگره آمریکا سیاستگذاران این کشور، نخبگان داخلی و خارجی و استادان دانشگاه همگی یکصدا خواستار برطرف تحریم های ثانویه از سوی آمریکا شده اند، اما ایالات متحده به جای برطرف آن، بر شدت آن اضافه کرد. این در حالی است که دیپلماسی توئیتری وزرای خارجه ایران و آمریکا به یک جدال لفظی تبدیل شده است. ظریف می گوید آمریکا جنایتکار جنگی است، امریکا مدعی است که ظریف دروغ می گوید. این جدال این روزهای دو وزیر است که حتی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز به فواصل اندکی ایران را هدف توئیت های خود قرار داده است. ایران در حالی برای مقابله با ویروس کرونا مبارزه می نماید که احتیاج به مبادله ارزی دارد. بدون این مبادله ارزی شرایط برای مقابله با این بلای دنیای برای کشورمان سخت شده است. این در حالی است که در این روزهای سخت دولت و دستگاه دیپلماسی همچنان هدف بازی ها و دعواهای سیاسی نهاده شده اند. ظاهرا جناح های سیاسی نه تنها به یاری دولت نیامده اند بلکه در این روزها دست از حملات خود علیه دولت دست نکشیده اند. این در حالی است که ایران حتی در جامعه بین الملل نیز تنهاست و اروپا مانند همواره دست روی دست گذاشته است و یک تنه جنگیدن ایران را مقابل یکجانبه گرایی آمریکا نظاره می نماید و هر از گاهی شاید لب و دهانی شوند در میان این آتش!

مرتضی خوانساری کارشناس مسائل بین الملل درباره اینکه با توجه به اختلافات داخلی و خارجی به واقع چه راه حل موثری برای این برطرف تحریم ها می توان یافت به خبرنگاران می گوید: پاسخ به این سوال را باید خارج از هیاهوی سیاسی و امنیتی و در یک فضای واقعی جستجو کرد. در سیاست خارجی آمریکا تحریم از کاربردی ترین ابزارهای سیاسی در تنظیم روابط ایالات متحده با کشور های غیر همسو و یا دشمن به شمار می رود.

بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و متعاقب آن ورود به سفارت آمریکا در تهران؛ منافع و اهداف راهبردی دو کشور از حالت موازی خارج و مقابل یکدیگر نهاده شد.

اولین تحریم آمریکا علیه ایران موسوم به قانون کاتسا با رأی قاطع کنگره و سنا علیه ایران به تصویب رسید. این تحریم سرآغازی بر داستان پر قصه و غصه تحریم هایی شد که در دوره هر رئیس جمهور آمریکا بیشتر و درهم تنیده تر گشت.

تحریم ها که در گام نخست سیاسی بود، در فرایند سال ها منازعه میان دو کشور، انباشت آنها بطور جدی وارد حوزه های اقتصادی و سپس امنیتی و نظامی گشت؛ و جشنواره ای از تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران به امید تسلیم ایران به راه افتاد.

تحریم های سیاسی و اقتصادی پراکنده و بعضا بعضی قانونمند که طی دوره های مختلف ریاست جمهور آمریکا علیه ایران بکار گرفته شدند؛ در زمان اوباما ساختارمند گشت؛ و او در کنار تحریم ها گزینه جنگ و مذاکره را روی میز گذاشت و پس از جر و بحث های فروان نهایتا منجر به مذاکرات هسته ای و امضا و اجرای برجام شد.

این کارشناس مسائل بین الملل درادامه به خروج آمریکا از برجام درسال 2018 اشاره می نماید که 6 ماه پس از آن یعنی آبان ماه 97 سیاست به صفر رساندن فروش نفت ایران آغاز شد.زمانی که حتی کشورهایی که تا قبل از آبان ماه دارای معافیت نفتی بودند، معافیت آنها لغو شد و از آنجا بود که فشار حداکثری علیه ایران شدت بیشتری گرفت و چهره کریه خود را علیه کشورمان نمایان کرد. خوانساری این شرایط را مربوط به دوره ریاست جمهوری باراک اوباما می داند، به این معنی که برطرف تحریم ها در دوره او در وزارت خارجه ایالات متحده نهادینه نشد. او در این باره معتقد است:بعد از خروج یکطرفه آمریکا از برجام؛ ترامپ در 25 مرداد 97، ساختار قبلی تحریم ها علیه ایران را که در زمان اوباما اعمال و هنوز در سیاست خارجی متمرکز و نهادینه نشده بود ؛ به بخشی از شرح وظایف وزارت خارجه اضافه کرد؛ و گروه اقدام ایران در وزارت امور خارجه آمریکا را با هدف تدوین راهبرد جدید دولت ترامپ در اقدامات هماهنگ تر و منسجم تر علیه ایران تشکیل داد.

گروه اقدام ایران در بسیاری از کشورها دفتر تاسیس نمود و وزارت خارجه آمریکا برای سفرا ماموریت ویژه تعریف کرد.

وی در شرح این گروه می گوید: گروه اقدام ایران درواقع مجری تحریم های اعمال شده از سوی وزارت خزانه داری آمریکا شد که اوفک نام دارد و روزانه تحریم ها علیه ایران را به روز رسانی می نماید و نتیجه را به وسیله سفارت خانه های آمریکا و یا اعزام هیئت ها به کشورهای دنیا، به مراجع ذیربط آنها ابلاغ می نماید.در حال حاضر ایران با تحریم های شورای امنیت، تحریم های آمریکا، تحریم های اروپا و تحریم های پولی و بانکی در قالب سوئیفت و اف ای تی اف روبرو است.

این کارشناس سیاست خارجی به رفتار متقابل دو کشور هم اشاره می نماید و معتقد است که دو طرف حاضر به عقب نشینی در برابر خواسته های خود نیستند و بیان می نماید: از جانب آمریکا برطرف تحریم ها دو گزینه به نام تغییر حکومت و یا تغییر رفتار دارد. ایران نیز انتظار دارد که بدون تغییر در رفتار خود، با اقداماتش تا اندازه ای در طرف مقابل تغییر ایجاد کند؛ که منجر به برطرف تحریم های شود.

در سوی دیگر هم؛ حتی کشورهای همسو با ایران نیز در فرایند مذاکرات هسته ای بگونه ای رفتار کردند که پیشرفت کشورمان در زمینه دانش هسته ای و برنامه های موشکی را بر نمی تافتند.این تشریح کلی از شرایط ایران در مذاکرات و تحریم ها است. در یک کلام تحریم ها و برطرف تحریم ها در یک خیابان دو طرف بن بست نهاده شده و برای طرفین علیرغم هزینه های گزاف مصادره به مطلوب شده است. در چند سال اخیر منازعه میان ایران و آمریکا، اتفاقات مهمی روی داده که در ادبیات سیاسی طرفین ؛ بدون تغییر در اهداف سیاسی بلند مدت؛ تغییراتی ایجاد و یک فرجی حاصل شده است.

در ایران تحریم ها دیگر نعمت محسوب نمی شوند و از فشار تحریم ها بر اقتصاد و مردم رونمایی شده است. در زمین آمریکا هم تغییر رفتار نظام، جایگزین تغییر نظام شده است.فضای جدید ایجاد شده است. اما نه ایران و نه آمریکا با توجه به تحولات سریع در مناسبات منطقه خاورمیانه و حتی اروپا و آمریکا؛ فرصت استفاده از این فضا را پیدا ننموده اند.

باید گفت بواسطه 40 سال درگیری و تخریب سیاسی؛ هیچ کدام از دو طرف به ادبیاتی دست نیافته اند که بتوانند زمینه آغاز مصاحبه و یا مذاکره را فراهم کنند. با تشر زدن و بدنام کردن یکدیگر، راهی برای برون رفت از این شرایط وجود ندارد. هر دو طرف با آدرس های اشتباه می خواهند مسائل را بر طرف کنند. به عنوان مثال ترامپ می گوید؛ آمریکا با حمایت از معترضین از مردم ایران حمایت می نماید. و وزیر خارجه کشورمان برای برطرف تحریم های به دبیر کل سازمان ملل نامه می نویسد که حتی نقش پست چی را هم نمی توان ایفا نماید؛ و از قبل پاسخ اش مشخص است.

یا رئیس محترم بانک مرکزی از رئیس بانک دنیای و صندوق بین المللی پول در خواست وام 5 میلیارد دلاری می نماید که از بازوهای اجرایی گروه بیلدربرگ است.حتی اگر اتفاق نظر و اقدام مشترک کشورهایی مانند ایران ، چین، روسیه ، سوریه ،کره شاقتصادی و ونزوئلا برای برطرف تحریم های آمریکا علیه کشورمان می توانست موثر باشد ، احتیاجی نبود که شکایت به جامعه دنیای ببرند. بنابراین مجموعا هم قدرت مقابله با تحریم ها و یا برطرف تحریم های را ندارند. این یک واقعیت آشکار است.

خوانساری معتقد است که شرایط ایران و آمریکا مانند خیابان دو طرف بن بست است و تا زمانی که در به یک پاشنه بچرخد اتفاقی برای شرایط تحریم های ایران نخواهد افتاد. با توجه به این نگاه چه باید کرد؟ او در پاسخ می گوید: در هزارتوی تحریم ها ؛ تحولات انفجار آمیز خاورمیانه را هم داریم که به مثابه بشکه باروتی در وسط مناسبات بدون رابطه ایران و آمریکا نقش مخرب بازی می نماید.

از سال 1397 ایران و آمریکا برای شکست طرف مقابل به یک دلیل استراتژی جنگ را دنبال نمی کنند. چون اگر سیاست صبوری استراتژیک در دو طرف به امید خطای محاسباتی و یا اشتباه استراتژیک طرف مقابل به امید پیروزی اعمال نمی شد ؛ جنگ مستقیم به شلیک تیری وابسته بود.

حالا باید در این شرایط نه جنگ و نه مذاکره برای برطرف تحریم ها چه کاری انجام شود؟

واضح است تا مذاکره هست ، جنگ نیست و تا جنگ آغاز نشده شانس برای مذاکره وجود دارد.

منظور از مذاکره؛ مصاحبه برای برقراری رابطه نیست . قرار نیست فردای مذاکره سفارت آمریکا در تهران و سفارت ایران در واشنگتن بازگشایی شوند. در ایران و آمریکا؛ باید به چگونگی غلبه واقعیت بر دشمنی ها فکر شود. در این شرایط باید میان گزینه های منطق زور و زور منطق و یا فکر قدرت و قدرت فکر انتخاب کرد.زیاد هم سخت نیست. ویروس کرونا این انتخاب را راحت تر نموده است.

ویروس منحوس کرونا به اندازه ای که خطرناک و تهدید کننده است؛ و به میزانی که تعادل و توازن قوا در دنیا را بهم ریخته؛ به همان اندازه می تواند زمینه ساز نزدیکی و همدلی کشورها و ملت ها به یکدیگر شود. اگر این فرصت را جامعه دنیای از دست بدهد؛ مقابله با تبعات ناشی از خسارت های کرونا برای هر کشوری سخت تر و هزینه مند تر خواهد شد.

ادامه بحران کرونا در دنیا می تواند به فروپاشی اجتماعی و امنیتی و به قحطی و مرگ میلیون ها انسان منجر شود که ابعاد وسیعتری از منازعه میان ایران و آمریکا دارد.

کرونا بیش از هر بحرانی که در دنیا وجود داشته، جامعه بشری را تهدید می نماید و زمینه ساز خدشه به اعتقادات و باورهای معنوی، اعتماد ملی و اعتماد به دولت ها می شود که پرداختن به آن بسیار مهمتر از تحریم های آمریکا علیه ایران است.

آمریکا به خوبی می داند که شوک وارد شده به نظام اقتصادی و اقتصادی دنیا بیش از هر کشور دیگری به آمریکا آسیب خواهد رساند و متعاقب آن زنجیره های تامین و شبکه های توزیع و فراوری دنیای را شدیدا در برابر اختلال های ایجاد شده متاثر می نماید؛ و تاثیرات منفی اقتصادی دراز مدت خواهد داشت که آمریکا را با چالش جدی روبرو می نماید.

امروز زمان آن است که رهبران ادیان الهی همراه با رهبران کشورهای دنیا احساس مسئولیت کنند و در یک گردهمآیی دنیای برای یک دوره مشخص خصومت ها را حتی اگر کنار نمی گذارند؛ فریز کنند و سعادت و رفاه را به جامعه بشری بازگردانند؛ و بعد از آن اگر راه حلی پیدا نشد به خصومت ها ادمه دهند.

23/ 310 310