نوعی غم و انزوا در اشعار پروین ملموس است - وبلاگ پاورست

پروین اعتصامی بعد از تجربه شکست در ازدواجش به انزوا کشیده شد. با جستاری در دیوان اشعار پروین اعتصامی و با نگاهی اندک به آن درمی یابیم که بیشترین غم و اندوهی که پروین در زندگی شخصی خود تجربه کرده و آن را به صورت ملموس در اشعار خود به نمایش گذاشته است، غمی از نوع رها کردن، دور شدن از شادی ها و به خصوص دوری از اطرافیانش است.

در نمونه زیر به دو مورد اشاره می کنیم:

ای خوش از تن کوچ کردن، خانه در جان داشتن

روی مانند پری از خلق، پنهان داشتن

رنجبر بودن، ولی در کشتزار خویشتن

وقت حاصل، خرمن خود را به دامان داشتن

با علم به اینکه پروین اعتصامی در زندگی شخصی خود به انزوا کشیده شد و در نهایت ارتباط خود را با اطرافیانش را محدود کرد، درمی یابیم که بیشترین غم این شاعر در دیوان اشعار خود دقیقا همان موضوع دوری از آدمیان و رها کردن آنان است که همین امر باعث پرداختن به خود و خویشتن می شود، بنابراین با علم به این مطلب می توان دریافت که در بسیاری از اشعار موجود در دیوان پروین اعتصامی، واژه خویشتن به کرات استفاده شده است؛ به نمونه هایی از آن می پردازیم:

بیش از همه با خویشتن کند بد

آن کس که بد خلق خواستار است

روز را با کشت و زرع و شخم آوردن به شب

شامگاهان در تنور خویشتن، نان داشتن

و در نهایت غم پروین چنان در اشعارش نمایان و ملموس است که خواننده می تواند خودش را در جای جای ابیات قرار دهد و در فضا و لحظه و شعر غرق شود، اما سؤالی که مخاطب پس از خوانش اشعار پروین به ذهنش خطور می کند این است که: غم حاصل از دوری انسان ها که پروین بازتاب آن را در اشعارش ایجاد کرده است، از چه راهی و چطور تخلیه می شود؟

و اما پروین، خودش، به سؤال مخاطب چنین پاسخ می دهد که:

دیده را دریا نمودن، مردمک را غوصگر

اشک را مانند مروارید غلطان داشتن

و در نهایت می توان دریافت که شاعر پرآوازه ایرانی تبار، پروین اعتصامی، تمام غم و اندوه خود را نه از راه عصبانیت و ضربه زدن به محیط، نه از راه سکوت و فقط و فقط از راه گریستن تخلیه می کند.

اگر بخواهیم از زاویه دیگری به موضوع غم در اشعار پروین اعتصامی بنگریم، می توانیم با این دیدگاه پیش برویم که اگر سیاهی نباشد هیچکس سفیدی را درک نخواهد کرد، تا زشتی نباشد زیبایی به چشم نمی آید و بنابراین اگر غم نباشد هیچ کس مطلقاً شادی را درنمی یابد، پس اگر چنین پیش برویم، می توانیم متوجه این موضوع شویم که پروین اعتصامی در برهه ای از زندگی شخصی خود شادی ملموسی را تجربه کرده است که حالا با چنین مهارتی غم را در اشعار خود به نمایش می گذارد.