جنگیدن برای بهتر زندگی کردن - وبلاگ پاورست

به گزارش ایران، این کارگردان جوان با گذشت چهار سال از ساخت فیلم اولش با فیلم رمانتیسم عماد و طوبی در سی ونهمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد. رمانتیسم عماد و طوبی بی ارتباط با ایتالیا ایتالیا نبوده و باز هم همان فضای کمدی رمانتیک را دنبال می نماید. به گفته صباغ زاده این اثر که اقتباسی از کتاب آلن دوباتن است، فضایی مفرح دارد و برخلاف ایتالیا ایتالیا روی بخش های خوب زندگی تأکید دارد. حسام محمودی، الناز حبیبی و علی انصاریان بازیگرانی هستند که در این اثر به ایفای نقش می پردازند. درباره این فیلم و چگونگی ساخت آن با کاوه صباغ زاده به گفت و گو پرداختیم.

غالب فیلمسازان جوان بعد از دیده شدن اولین فیلم شان سریعاً به سراغ ساخت اثر بعدی می فرایند. اما از فیلم اول شما ایتالیا ایتالیا تا فیلم رمانتیسم عماد و طوبی نزدیک به چهار سال می گذرد. چرا ساخت فیلم دومتان تا این اندازه به طول انجامید؟

ترجیح می دادم یک سالی صبر کنم تا درواقع واکنش های فیلم ایتالیا ایتالیا را به طور کامل دریافت کنم و ببینم مخاطب چه ارتباطی با فیلم برقرار نموده است. بعد از آن نیز قرار بود فیلمنامه دیگری بسازم که نگارش آن موقع برد و در نهایت نیز متأسفانه پروانه ساخت نگرفت. در نهایت مشغول نگارش فیلمنامه رمانتیسم عماد و طوبی شدم. اردیبهشت ماه سال گذشته پیش فراوری را شروع کردیم و مراحل فنی فیلم تقریباً تا یک ماه پیش در حال اجرا بود.

در این فیلم نیز شاهد همان روایت کمدی رمانتیکی هستیم که در ایتالیا ایتالیا شاهد بودیم.

به لحاظ ژانر، این دو فیلم شبیه به هم هستند. رمانتیسم عماد و طوبی یک فیلم در ژانر کمدی، رمانتیک و فانتزی است که به نسبت کار قبلی بار فانتزی بیشتری دارد. ایتالیا ایتالیا با وجود داشتن لحظات شیرین، فیلم تلخی بود و به موضوع تلخی اشاره می کرد ولی شرایط این فیلم متفاوت است و اثر امیدوارنماینده تری را شاهد هستیم.

ارائه ژانرهای تازه در سینمای امروز ایران با چالش های بسیاری همراه است. چراکه با توجه به نظر بعضی از کارشناسان، سال هاست فراوری فیلم در چند ژانر تعیین ادامه داشته و سلیقه مخاطبان ایرانی را شکل داده است. در نتیجه جذب مخاطب برای ژانرهای دیگر ریسک به شمار می آید.

دغدغه فراوری فیلم در این ژانر که کمتر در سینمای ایران شناخته شده، برای شما از کجا ناشی می گردد؟

موافق این حرف همکارانم هستم که جذب مخاطب برای سبک متفاوت سخت بوده و ریسک به شمار می آید. اما این بدان معنا نیست که غیر ممکن است. فکر می کنم بخشی از این اتفاق به تنبلی خودمان مربوط می گردد که حاضر نیستیم ریسک کنیم و ترجیح می دهیم مدام همان شیوه های قدیم را تکرار کنیم. اگر به این دلیل که پرداختن به ژانرهای متفاوت خطراتی دارد، همان کلیشه های همیشگی و ژانرهایی که جای پایشان سفت و اثبات شده را کار کنیم، عملاً امکان هرنوع تازگی و تجربه جدید را از خودمان می گیریم، کار به یکنواختی و عادت تبدیل می گردد که عملاً جذابیتی ندارد.

اگر فیلم هایتان در گیشه پیروز نگردد و مجبور شوید بین تجربه تازه و ساختن فیلم در ژانرهای معمول یکی را برگزینید، انتخابتان چیست؟

اگر قرار باشد پا جای پای فیلمسازان قبلی بگذارم و بخواهم مدام روی همان ژانرها و نوع نگاه ها و موضوعات کار کنم، ترجیح می دهم فیلم نسازم. چراکه واقعاً آن جنس سینما را دوست ندارم و با دلزدگی همراه است. ترجیح می دهم با فاصله فیلم بسازم ولی این ریسک را بپذیرم و ژانرهای متفاوت را تجربه کنم. ریسک کردن جدا از سختی هایی که دارد، اگر به نتیجه خوبی برسد می تواند جذاب باشد. تصمیم ام این است که کارهای متفاوت تری انجام دهم و نگاه خودم را دنبال کنم تا اینکه بخواهم دنباله رو فیلمسازهای دیگر باشم.

در فیلم ایتالیا ایتالیا ما مقداری شباهت به سینمای وودی الن را شاهد بودیم. به عنوان مثال شخصیت اصلی داستان شما حس غرور و همه چیزدانی داشت و جامعه گریز بود. در بعضی از آثار وودی الن نیز چنین ویژگی وجود دارد. آیا این تعیینه در رمانتیسم عماد و طوبی نیز وجود دارد؟ در این صورت تعیینه جامعه گریزی شخصیت های شما از کدام بخش جامعه امروز ناشی می گردد؟

در ایتالیا ایتالیا شخصیت اصلی داستان کاراکتر جامعه گریز و منزوی بود ولی اینجا کاراکترها متفاوت از آن فیلم هستند و آن سبک و سیاق را شاهد نیستیم. اتفاقاً در اینجا برعکس، نگاه به زندگی خیلی امیدوارانه تر است. ضمن این که در این فیلم چندان با جامعه کاری نداریم و فیلم بیشتر یک اثر زن و شوهری است. رمانتیسم عماد و طوبی برعکس ایتالیا ایتالیا، درباره بخش های مثبت و خوب زندگی است. در واقع فیلم درباره جنگیدن برای بهتر زندگی کردن است.

با این تفاسیر شما در ایتالیا ایتالیا روی جامعه گریزی و شکست های زندگی توجه داشتید و اکنون که جامعه با بحران های بسیاری همراه شده با رمانتیسم عماد و طوبی به بخش های مثبت زندگی توجه نشان دادید. در این 4 سال چه اتفاقی اتفاق افتاده که سبب شد تا این اندازه در نگاه با چرخش روبرو شوید؟

دلیل خاصی ندارد. کتابی از آلن دوباتن خواندم و خیلی به آن علاقه مند شدم و تصمیم گرفتم بر اساس آن یک فیلمنامه اقتباس کنم. حالا هم نمایش فیلم با شرایط اجتماعی بیماری کرونا و آلودگی هوا و مواردی از این دست همزمان شده که به نظرم همزمانی خوبی است، چراکه فکر می کنم در این شرایط که واقعاً مردم هم به لحاظ مالی و هم به لحاظ سلامت و بهداشت با مشکل روبرو هستند، بدشان نمی آید وقتی وارد سالن سینما می شوند فیلم شادتر و امیدوارانه تری ببینند. حداقل به اندازه دو ساعت می توانند خستگی در نمایند. این همزمانی شاید در زمان اکران به ما یاری کند. بین فیلم های تلخی که متأسفانه این روزها همچنان اصرار بر ساخته شدنش هست، این فیلم به لحاظ فضاسازی و نوع نگاه شادی که دارد احتمالاً بهتر دیده گردد.

در دهه 60 و 70 سینمای ایران شاهد اقتباس از آثار ادبی دستمایه کار بعضی از کارگردانان عظیم همچون داریوش مهرجویی بود ولی اکنون کمتر چنین اتفاقی را شاهدیم. در حالی که آثار اقتباسی در جهان امروز هواداران بسیاری دارد و گاهی سبب افزایش چند برابری فروش یک کتاب یا فیلم می گردد. به طور کلی اقتباس از آثار ادبی با چه چالش هایی همراه است و چرا این روزها کمتر مورد استقبال قرار می گیرد؟

همواره و در همه فیلم های کوتاه و بلندی که تا به امروز ساخته ام، اقتباس ادبی را در دستور کار خود قرار دادم. اصولاً به سینمای اقتباسی خیلی علاقه مندم و معتقدم الزامی برای اینکه همه اورجینال فکر نمایند و اورجینال بسازند و بنویسند وجود ندارد. همه جای جهان سینمای اقتباسی رونق دارد و ارتباط دو طرفه خوبی بین نویسنده ها، فیلمسازها و کمپانی های فیلمسازی وجود دارد. متأسفانه این اتفاق در اینجا رخ نداده یا خیلی کم پیش می آید. در حالی که یک کتاب مخاطب خودش را داشته و کار خود را انجام داده است. حال شما در امتداد کاری که آن کتاب در جهانی ادبیات داشته و نیمی از راه را رفته است، اثر را تبدیل به فرمت سینما می کنید. در واقع به این صورت شما می توانید هم از آن متن و هم از ذهنیت خودتان (ترکیب این دو) برای نگارش فیلمنامه بهره ببرید. البته اقتباس سینمایی به همان میزان سختی دارد که نوشتن یک فیلمنامه اورجینال سخت است. چون فیلمنامه اقتباسی هم کپی از کتاب نیست. یعنی شما ایده اولیه را بر می دارید و بخش زیادی را حذف و بخش زیادی را اضافه می کنید.

علی انصاریان یکی از بازیگران اصلی فیلم رمانتیسم عماد و طوبی است و آخرین پست صفحه شخصی او نیز مربوط به این فیلم است. اما اکنون او درگیر کرونا شده و در بیمارستان بستری است. درباره همکاری با او برایمان بگویید.

تجربه کار با علی انصاریان برای من تجربه جذابی بود. برعکس تصوری که نسبت به توانایی ها و کار ایشان داشتم، همراه ترین بازیگری بود که در این فیلم داشتم. در این فیلم نقش متفاوتی دارد. در زمان پیشنهاد کار با جان و دل پذیرفت و از لحظه امضای قرارداد تا قبل از بیماری کرونا، همه جوره پای این فیلم ایستاد و هرکاری از دستش برآمد برای آن انجام داد. رابطه ما بیش از اینکه رابطه کارگردان بازیگری باشد رابطه ای برادرانه بود. از کار کردن با او لذت بردم و می دانم که حتی شاید بیشتر از خود من دلش می خواهد که فیلم را هرچه سریع تر روی پرده در کنار عوامل و مردم ببیند. متأسفانه بیماری ایشان باعث شد که در ایام جشنواره این اتفاق نیفتد. امیدوارم هرچه سریع تر حالش خوب گردد و بتواند با کمی تأخیر فیلم را با مردم ببیند. حاضرم خودم برایش یک سالن سینما هماهنگ کنم که تک و تنها بنشیند و فیلم را یک بار به خواسته خودش روی پرده ببیند. چون به لحاظ حرفه ای و اخلاقی شبیه به علی انصاریان در بین بازیگران سینمای ایران کم داریم.