همکاری دولت، بخش خصوصی و بخش دانشگاهی در مسئله آب - وبلاگ پاورست

پیوند بین دولتی ها، خصوصی ها و دانشگاهیان برای بهینه کردن مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی اصلی ترین نکته ای بود که در این نشست مورد تأکید نهاده شد. به باور فعالان و محققان حوزه آب و کشاورزی هیچ کدام از این سه رکن به تنهایی نمی توانند مسئله کم آبی در ایران را حل نمایند.

از آنجا که هلند در فراوریات کشاورزی و تکنولوژی آبیاری زمین های زراعتی از جمله کشورهای پیشرفته و تراز اول محسوب می گردد، در این نشست از مسئول بخش کشاورزی سفارت هلند در تهران دعوت شده بود تا ضمن آشنایی با ظرفیت ها و ایده هایی که برای بهبود بهره وری آب در ایران مطرح است، تجربیات هلند را با نهادهای مربوط در کشور به اشتراک بگذارد.

در ابتدا محمدحسین شریعتمدار، رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب ایران به چالش کمبود آب در دنیا اشاره و با توجه به عدم اتخاذ روش های علمی در تصمیم گیری های کلان توضیح داد: اگر امروز فشارهای ناشی از کم آبی بخش های مختلف کشور را با مشکل روبه رو نموده به این دلیل است که در تصمیم گیری و سیاست گذاری های حوزه آب و کشاورزی، دقت کافی و آینده نگری نداشتیم.

وی ادامه داد: هرچند با پیگیری هایی که در چند سال گذشته از سوی نهادهای مختلف انجام شد تا شرایط آبی کشور را تبیین و ترسیم کنیم این امیدواری به وجود آمد که می توانیم به یاری فناوری های جدید و تجربیات دنیای، مشکل کم آبی را پشت سر بگذاریم.

رئیس مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب ایران از بازچرخانی آب برای مصارف صنعتی، کشاورزی، خدماتی و افزایش بهره وری آب در همه بخش ها به ویژه کشاورزی که بیش ترین مصرف نماینده منابع آبی است، به عنوان یک راه چاره کلی یاد کرد که بر اساس تجربه های موجود در سایر کشورها می تواند بسیار مؤثر باشد.

شریعتمدار متوسط مصرف آب دنیا در بخش کشاورزی را 70 درصد مطرح نمود که این رقم در ایران بیش از 80 درصد است.

او همچنین از امضای تفاهم نامه ای با وزارت جهاد کشاورزی طی سال گذشته با عنوان ارتقای بهره وری آب کشاورزی اطلاع داد که قرار است طبق آن طی دو برنامه 5 ساله هم زمان با کاهش 27 میلیارد مترمکعب برابر با 32 درصد از مصرف آب، میزان فراوریات محصولات کشاورزی را به 147 میلیون تن افزایش دهیم.

مسئولیت پذیری در برابر مدیریت منابع آبی را آموزش دهیم

در ادامه هانس اسمولدرس، مسئول بخش کشاورزی سفارت هلند در تهران از افزایش روزبه روز جمعیت دنیا و احتیاج رو به رشد انسان ها به منابع آب شیرین اشاره و تأکید کرد: با توجه به این که تنها 3 درصد از منابع آبی موجود در دنیا شیرین است و از این بین تنها یک درصد آن قابل دسترس بوده باید دقت کرد که تنها راه برای تأمین احتیاج انسان به منابع آبی استفاده از فناوری های جدید برای کاهش مصرف و افزایش بهره وری آب است.

به باور او حکومت ها باید از همان کودکی به افراد جامعه، مسئولیت پذیری در برابر منابع اندک آبی را بیاموزند. افراد باید یاد بگیرند که استفاده از آب را مدیریت نموده و در حفاظت از منابع طبیعی چون خاک، محیط زیست و غیره کوشش نمایند.

اسمولدرس تقویت سیستم آبیاری، نوسازی تکنولوژی، کوشش برای استفاده چندباره از آب و تغییر مدل های کشاورزی بر اساس احتیاج محصولات مختلف به منابع آبی و از همه مهم تر ارتباط مؤثر نهادهای دولتی با بخش خصوصی را در راستای ارتقای بهره وری مصرف آب برشمرد.

مسئول بخش کشاورزی سفارت هلند در تهران هدف از برگزاری این نشست را نزدیک شدن دولت و بخش خصوصی برای پیدا کردن راهی برای حل مشکل آب دانست چراکه پیوند این دو بخش یک الگوی تأیید شده دنیای است.

تلفیق توانایی های داخلی و ظرفیت های خارجی را جدی بگیریم

در ادامه 10 ایده مورد تأیید، تشریح شدند. علیرضا دائمی، معاون سابق وزارت نیرو در حوزه آب و فاضلاب پس از آشنایی با ایده های موجود، پیوند بین دانشگاه، بخش خصوصی و دولت را موضوعی غیرقابل اجتناب دانشت و تأکید کرد: وقتی از مدیریت منابع آبی صحبت می کنیم باید ارتباط این سه حوزه را پررنگ تر ببینیم.

به باور او دولت در توانمندسازی، ظرفیت سازی و بسترسازی نقش کلیدی دارد و اگر بتواند این وظیفه خود را به درستی انجام دهد، بدون شک توسعه علم و دانش را میسر می نماید.

دائمی ارتباط مؤثر ایران با کشورهایی نظیر هلند را ضروری خواند و ادامه داد: اگر روابط ایران با دیگر کشورها در حوزه مدیریت آب و شیوه های جدید کشاورزی به وجود آید و بتوان از دانش روز و خدمات فنی مهندسی در این حوزه بهره گرفت، بخش قابل توجهی از مسائل آبی ایران حل می گردد. باید تلفیق توانایی های داخلی و ظرفیت های خارجی را جدی گرفت.

حل کم آبی کشور با اقدامات تک بعدی به نتیجه نمی رسد

عباس کشاورز، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی یادآور شد: دستاورد مهم این نشست پرهیز از حرکت های تک بعدی برای حل مسائل آب کشور است. باید برای موفقیت در این جهت تمام پدیده ها را در قالب یک مجموعه ببینیم و برای پایداری محیط زیست برنامه ریزی کنیم. اگر بتوانیم رفتار خود را در این چارچوب مدیریت کنیم، علاوه بر مسائل حوزه آب دیگر مسائل محیط زیستی نیز بر طرف می گردد.

وی از ارائه دو الگوی رفتاری در حوزه کشاورزی بر اساس کشت دیم و کشت آبی اطلاع داد و گفت: این دو الگو را بر اساس کاهش تقاضای آب، پایداری محیط زیست و افزایش درامد بهره برداران ترسیم کردیم. هرچند در این وادی با مسائل و پیچیدگی هایی روبه رو بودیم. از طرفی برای اینکه بتوانیم این دو الگو را با موفقیت اجرایی کنیم باید تحولات گسترده ای در فضای فناوری و فراوری کشور رخ دهد.

کشاورز پیدا کردن راهی برای کاهش نگرانی ها در خصوص محیط کسب وکار و پیاده سازی کامل این الگوها را نکته مهم و اساسی مطرح نمود و اضافه نمود: آنچه در خصوص کشت دیم نگران نماینده بود، شنمایندگی ناشی از تنوع کم محصولاتی است که بر اساس این نوع کشت، فراوری می شوند. در این بین باید راهی پیدا می کردیم تا تنوع محصولات را افزایش دهیم، حاصل خیری خاک را بالا ببریم و سودآوری آن را نیز بیشترکنیم.

این مقام مسئول در نهایت با تأیید آنچه در این نشست مطرح شد، همکاری و هم گرایی بین دولت، بخش خصوصی و نهادهای علمی و پژوهشی را مورد تأکید قرار داد.