سفر وزیر خارجه روسیه به ترکیه؛ تداوم همکاری در سایه رقابت و اختلاف - وبلاگ پاورست

بهترین تجربه سفر را با خرید تور ترکیه ارزان در خاطراتتان ثبت کنید. از استانبول زیبا تا آنتالیا رویایی و بالون سواری در شهرهای ترکیه تا کلی تفریح دیگر در انتظار شماست، خاطراتی از مردم مهمانواز ترکیه که همیشه در ذهن شما خواهد ماند.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، نخستین دقایق بامداد گذشته، سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه وارد فرودگاه آنتالیا شد. قرار است لاوروف با همتای ترک خود مولود چاووش اوغلو در خصوص چندین موضوع مهم، مصاحبه کند.

بعضی از روزنامه های چاپ آنکارا، به این اشاره نموده اند که از شدت تعدد موضوعات مصاحبه، کیف لاوروف پُر و باد نموده است و باید چندین مساله مهم مورد بحث و آنالیز قرار بگیرد.

آخرین رویدادهای مربوط به قره باغ و جنوب قفقاز، تحولات خاورمیانه و شمال آفریقا به ویژه سوریه و لیبی، مسائل مرتبط با افغانستان، اوکراین، آسیای میانه، شرق مدیترانه و بعلاوه آنالیز موانع فراوری واکسن روسیه در ترکیه، مهم ترین سرفصل های ملاقات امروز است.

در بیانیه وزارت امور خارجه روسیه، به این اشاره شده که توسعه همکاری های مالی و تجاری دو کشور، یکی دیگر از مباحث این ملاقات است. این وزارتخانه بعلاوه اعلام نموده که حجم تجاری بین دو کشور در 4 ماه نخست سال جاری در مقایسه با دوره مشابه سال گذشته با 22.5 درصد افزایش به 9 میلیارد و 100 هزار دلار رسیده است.

ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفته است:روابط روسیه و ترکیه بر اساس احترام متقابل و در نظر گرفتن منافع روسیه و ترکیه است.

صد البته، همه چیز در روابط ترکیه و روسیه در حال و هوای گل و بلبل نیست و وزیر امور خارجه روسیه در حالی به آنتالیا سفر نموده که علاوه بر توافق و همکاری در چند حوزه مهم، در بعضی پفراینده ها، بین روسیه و ترکیه اختلاف نظر جدی وجود دارد.

کوشش برای گذار از اختلافات

لاوروف در شرایطی به شهر زادگاه چاووش اوغلو رفته که چند روز پیش، ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و همتای ترک او رجب طیب اردوغان، در یک مصاحبهی تلفنی مفصل، در خصوص همکاری های مسکو - آنکارا صحبت کردند.

حالا چنین به نظر می رسد که سفر لاوروف نشانه اولیه ای از کوشش برای رسیدن به توافق است. چرا که چند ماه پیش، سفر لاوروف و وزیر دفاع روسیه به ترکیه، در آخرین دقایق به خاطر اختلاف نظر در پفراینده لیبی ابطال شد و از آن روز تا به امروز، این اولین بار است که لاوروف به ترکیه می رود.

عمده ترین اختلافات ترکیه و روسیه را می توان در این موارد برشمرد:

1.هنوز معین نیست که تکلیف نهایی نگرش متفاوت آنکارا و مسکو در خصوص ساختار سیاسی لیبی به کجا برسد.

2.آنکارا و مسکو در خصوص سرنوشت سیاسی بشار اسد رئیس جمهور سوریه و چند و چون حمایت از مخالفین سوری و معین فهرست نهایی تروریست و غیر تروریست، مشکل دارند و یکی از مهم ترین جلوه های این اختلاف نظر، مربوط به ادلب است. روسیه و ایران معتقدند که ترکیه به تعهدات خود در ادلب عمل ننموده و این گره، همچنان ناگگردده به جای مانده است. انتظار می رود که لاوروف و چاووش اوغلو در خصوص استفاده انسانی از گمرک باب الهوا به یک دستور العمل نهایی برسند و جالب اینجاست که در چنین موقعیت حساسی، جوی هود از مشاورین ارشد تیم آنتونی بلینکن اعلام نموده که آمریکا تمایل دارد در باب الهوا با روسیه و ترکیه همکاری کند.

3.ترکیه و روسیه در خصوص چند و چون تامین امنیت دریای سیاه و مقدار حضور ناتو در این منطقه حساس، دیدگاه مشترکی ندارند. از یک سو روسیه از فروش پهپادهای مسلح ترکیه به اوکراین و همراهی ترکیه با مجارستان، لهستان و گرجستان نگران است و در مقابل، ترکیه سیاست های روسیه در خصوص کریمه و تاتارها را برنمی تابد.

4.اگر چه موضوع کوشش ترکیه برای تداوم حضور در افغانستان، هنوز مانند کوه یخی است که فقط بخشی از آن بر آب هویدا است، اما در همین شرایط کنونی هم می توان گفت، اگر قرار باشد ترکیه به اسم شریک و پیمانکار مستقیم آمریکا و ناتو در افغانستان بماند و پاکستان و مجارستان را هم با خود همراه کند، روسیه حاضر نیست از چنین سناریویی استقبال کند.

اشاره به موارد فوق، نیازمند توجه به این واقعیت است که علاوه بر مسائل دوجانبه، بعضی فاکتورهای پیرامونی مهم هم وجود دارد. به اسم مثال، در شرایطی که آمریکا، اعمال فشار سنگین بر روسیه و چین را به اسم اهداف استراتژیک در دستور کار خود قرار داده، ترکیه با این دو قدرت ضد آمریکا روابط پیشرفته و مهمی دارد.

کارشناسان چه می گویند؟

امید یاردم دیپلمات باتجربه ترکیه که ماموریت هایی همانند سفیر کبیر ترکیه در ایران و روسیه را در کارنامه خود ثبت نموده و حالا معاونت بخش سیاست خارجی حزب داود اوغلو را بر عهده دارد، چنین باوری دارد:شاید قدرتمندترین وزیر امور خارجه نظام دنیای(لطفا کسی حسادت نکند!) لاوروف است. اگرچه دستور کار و موضوعات ملاقات امروز بسیار شلوغ و متعدد است، اما موضوع اصلی مصاحبه، آینده روابط ترکیه و روسیه در پرتو آخرین اجلاس ناتو است. در خصوص نگرش ترکیه به ناتو و روسیه، سوالاتی فکر مقامات مسکو را مشغول نموده و باید بگویم این سوالات از هر چیزی مهم تر است و بقیه موارد، ثانویه است.

مراد یشیل تاش از کارشناسان حوزه امنیت مرکز تحقیقاتی ستا (SETA) بر این باور است که روسیه در منطقه ها حساس شرق فرات و بعلاوه در ادلب، به منافع و انتظارات ترکیه توجه ننموده و بدون هماهنگی با ترکیه، به تحرکات نظامی و بمباران های خود ادامه داده و ضروری است در این حوزه، توافقی بین مسکو و آنکارا صورت بگیرد.

کمال عناد از تحلیل گران روابط بین الملل و از نویسندگان نزدیک به نهاد ریاست جمهوری ترکیه در این مورد چنین دیدگاهی دارد:در حالی که ترکیه کوشش می نماید روابط خود را با بازیگرانی مانند روسیه و چین بهبود بخشد تا بتواند مقداری از سهم وابستگی به غرب در سیاست خارجی خود بکاهد، اما در عین حال، به ایالات متحده آمریکا و اروپا پشت نمی نماید و با رویکرد سیاست خارجی چند بعدی عمل می نماید. ترکیه، نگاه خاصی به مدل ایران دارد و نمی خواهد مورد تحریم قرار بگیرد. برای آنکارا، مهم است که اصرار بر خط مستقل سیاست خارجی و جلب واکنش قدرت های دنیای غربی را دنبال کند، اما موازنه باید به نحوی باشد که از خطر تحریم، در امان بماند. تا زمانی که ترکیه به سمت سیاست خارجی مستقل و تبدیل شدن به بازیگر دنیای پیش برود، در معرض ضد حمله قرار خواهد گرفت. بنابراین این سیاست خارجی متعادل و چند بعدی، باید با ظرافت و حساسیت دنبال گردد.

ترکیه در چند گستره سیاسی، جغرافیایی و مالی مهم، وابستگی و نیازهای فراوانی به روسیه دارد. در بیان اهمیت این موضوعات، می توان به چند مثال اشاره نمود:

1.ترک استریم یا جریان ترک و فرایند انتقال گاز روسیه از زیر آب های دریای سیاه به ترکیه و اروپا، برای آنکارا دارای ارزش استراتژیک و نمادین بالایی است.

2.سالانه 7 میلیون دنیاگرد از روسیه به ترکیه می فرایند و دست کم بین 18 تا 20 درصد از کل عایدی صنعت گردشگری ترکیه، وابسته به تداوم این فرایند است.

3.تحقق اهداف مهم ترکیه در جنوب قفقاز و نیل به مقصود در پروژه های حساسی همانند نخجوان، زنگزور و اتصال به دنیا ترک، مستلزم تداوم همکاری روسیه است.

4.خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، با وجود همه پیامدهای آن، برای ترکیه اقدام دفاعی مهمی بود و این کشور را بیش از پیش به روسیه نزدیک کرد.

5.احداث نیروگاه هسته ای آک کویوی ملاتیا به دست دانشمندان و مهندسین روسی برای دولت اردوغان اهمیت فراوانی دارد.

6.فعالیت ده ها پیمانکار عظیم ترک در روسیه و صادرات اقلام غذایی و کشاورزی ترکیه به روسیه، برای بخش خصوصی ترکیه ارزش بالایی دارد.

در نتیجه، تعدد و اهمیت این وابستگی ها، موجب آن می گردد که ترکیه، به قول آن ضرب المثل مشهور روسی، پیش از بُریدن، چند بار مقدار گرفتن را در نظر بگیرد.