مجذوب کننده و محترم، مثل گریگوری پک - وبلاگ پاورست

الدرِد گریگوری پک، در 5 آوریل 1916 در سن دیگو، واقع در لا جولای کالیفرنیا متولد شد. والدینش ریشه های بریتانیایی داشتند و پدرش داروساز بود. زندگی والدین او پیروز نبود و وقتی گریگوری 6 سال داشت، آن ها از هم جدا شدند. از آن پس گریگوری به همراه مادربزرگش زندگی کرد. گریگوری بهترین اوقاتش با مادربزرگ را آخر هفته ها به یاد می آورد که با پیرزن و سگ محبوبش به سینما می رفت. 14 ساله بود که مادربزرگش را از دست داد و دوباره با پدرش زندگی کرد.

او تحصیلات دانشگاهیش را در رشته پیرا پزشکی در دانشگاه برکلی آغاز کرد، در آن موقع گریگوری جوانی 20 ساله، با قد 191 سانتیمتری، چهارشانه و بسیار خوش قیافه بود. طبعاً مجذوب کنندهیت او مدیر تئاتر دانشگاه را تحت تأثیر قرار داد و او را به کارگردان تئاتر دانشگاه معرفی کرد. او با گریگوری توافق کرد که برای سه سال، در 5 نمایش شرکت کند و برای هر سال، 26 دلار بگیرد! طبعاً این مبلغ برای جوان مغرور و دانشجویی مثل او کفاف نمی داد و او شب ها در یک رستوران سفارش غذا می گرفت. پک درباره آن دوران می گوید: برایم تجربه ای بسیار خاص و سه سال از بهترین سال های زندگی ام بود. این تجربه بیدارم کرد و از من یک انسان ساخت. خاطرات آن سال ها باعث شد در سال 1997، او 25000 دلار به تئاتر دانشگاه برکلی هدیه دهد. پک تغییر رشته داد و مدرک کارشناسی در رشته زبان انگلیسی گرفت.

علاقمندی اش به بازیگری سبب شد در Neighborhood Playhouse تحت تعلیم سنفورد مِیسنر قرار گیرد. تقریباً در همان زمان با نام گریگوری پک فعالیت های هنری را پی گرفت و بازی اش در نمایش ستاره صبح مورد توجه واقع شد. پک در سال 1942 با گرتا کاکُنن ازدواج کرد. حضور پیروز او در دو نمایش برادوی، سبب شد گریگوری مورد توجه کمپانی فاکس قرن بیستم قرار گیرد. پک به خدمت سربازی فرا خوانده شد که کمپانی با اثبات آسیب دیدگی کمر او در یکی از کلاس های رقصش، پیروز شد معافیتش را بگیرد.

در سال 1944 بود که پک اولین فیلمش، روزهای افتخار را بازی کرد. کارگردان ها کار او را پسندیدند و به سرعت سیل پیشنهادات به سویش روان شد، در 5 سال ابتدایی فعالیتش، پک برای فیلم های کلیدهای پادشاهی، The yearling، موافقت آقایان و Twelve Oclock high نامزد دریافت جایزه اسکار شد. فیلم کلیدهای پادشاهی پک را با توجه به مجذوب کنندهیت فیزیکی و بازی اش به سرعت مشهور کرد. در کنار این فیلم ها، پک افتخار بازی در فیلم طلسم شده استادی چون آلفرد هیچکاک را یافت. اوایل دهه پنجاه، برای پکِ هنرپیشه، سال های اوج محبوبیت و معروفیت بود اما بعنوان پکِ همسر، توفیق چندانی نداشت. سال 52 بود که قرار شد برف های کلیمانجاروی همینگوی فیلم گردد، فیلمی که با مصدومیت شدید زانوی پک همراه شد و از آن جایی که سکانس های دراز کشیده و در حال احتضارش قبلاً فیلمبرداری شده بود، پروژه مدتی تعطیل شد. در سال 53 گریگوری پدر سه فرزند بود اما توافق و آینده ای در زندگی مشترکش متصور نبود. پک تصمیم به جدایی از همسرش گرفت، این در حالی بود ماجرای بازپرسی هنرمندان سینما و تئاتر هولناک سناتور مک کارتی در صحنه ای به وسعت آمریکا اجرا می شد. ویلیام وایلر که تحمل چنین وقایعی را نداشت، ایده فیلمش را به اروپا برد.

اصلاً قرار نبود یکی از مطرح ترین کمدی رمانتیک های سینما، اروپایی باشد یا پای پک وسط بیاید. اما همه چیز دست به دست هم داد تا تعطیلات رُمی اولین فیلم آمریکایی ساخته شده در ایتالیا باشد. نقش جو بردلی می بایست به کری گرانت می رسید و نقش پرنسس آن به الیزابت تیلور. با این حال تستی هم از بازیگران گرفته شد و در کمال تعجب، دختر جوانی چشم کارگردان را گرفت که تجربه اش شرکت در چند شوی تلویزیونی بود: اُدری هپبورن. به محض ایجاد این تغییر، گرانت فروتنانه گفت برای آن که زوج هپبورن باشد، زیادی پیر است و انصراف داد -آن ها 10 سال بعد در فیلم Charade در کنار هم ایفای نقش کردند- کارگردان بهترین انتخاب بعدی را گریگوری دانست. در آن موقع پک، ستاره بود و هپبورن فقط یک تازه وارد. طبعاً در صحبت های اولیه وقتی قرار شد نام این دو در تیتراژ کنار هم باشد، با مخالفت سرسختانه پک روبرو شد. به محض آشنایی، پک به شدت تحت تأثیر استعداد هپبورن نهاده شد و از موضع اولیه اش عقب نشینی کرد. تعطیلات رمی، نقطه عطف زندگی پک و هپبورن بود. پک که تازه شکست در زندگی مشترک را تجربه نموده بود، در رم با یک روزنامه نگار مجذوب کننده فرانسوی، ورونیکا پاسانی آشنا شد و به او پیشنهاد ازدواج داد. پاسانی حتی یک بار ترجیح داد به جای آن که سر قرار کاری اش با ژان پل سارتر برود، نزد پک باشد و بعداً پک با شنیدن این موضوع گفت:انتخاب درستی کردی کوچولوی من!. آن ها ازدواج کردند و تا زمان مرگ پک، زندگی پیروزی در کنار هم سپری کردند که حاصلش، دو فرزند بود. پک و هپیورن با هم دوستانی بسیار صمیمی شدند و دوستی نزدیکشان تا روزی که هپبورن زنده بود ادامه یافت، در حقیقت پک بود که هپبورن را با دوست قدیمی خود، مل فرِر، آشنا کرد و سبب ازدواجشان شد. تعطیلات رُمی بسیار محبوب شد و بخت کاری هپبورن را هم گگردد، او در همان ابتدای کار اسکار بهترین بازیگر زن را گرفت و بعلاوه، فیلم دو جایزه اسکار دیگر را هم از آن خود کرد. یکی از زیباترین سکانس های فیلم، دهان حقیقت است. در فیلمنامه اولیه جو پس از پرنسس دستش را در دهان حقیقت می برد و بی دردسر خارج می کرد. پک تصمیم گرفت بی اطلاع هپبورن و با توافق با کارگردان، صحنه را تغییر دهد، بنابراین ناگهان وانمود کرد دهان حقیقت دستش را قطع نموده و آغاز به تقلا می نماید، هپبورن مضطرب از سلامت دوستش جیغ می کشد و به کمکش می رود و وقتی پک دست سالمش را از آستین خارج می نماید و هپبورن بین خنده و گریه می ماند و در آغوشش می گیرد، یکی از بهترین سکانس ها و بازی های فیلم خلق می گردد.

گریگوری در بازسازی سینمایی موبی دیک هم در نقش ناخدا ظاهر شد. دهه 60 برای پک با فیلم پیروز تفنگ های ناوارون آغاز شد. او همچنان پیشنهادهای زیادی داشت. نقطه عطف زندگی هنری پک در 46 سالگی اش رخ داد. رمان جنجالی هارپر لی، کشتن مرغ مقلّد، قرار بود فیلم گردد و این کار سخت را رابرت مولیگان انجام می داد. انتخاب اولیه برای کاراکتر آتیکاس فینچ، جیمز استیوارت بود. در حالی که جامعه آمریکا ملتهب از نبردهای برابری حقوق سیاهان و سفیدها بود، اوضاع و به گفته خودش فیلم نامه زیادی لیبرال فیلم او را از قبول نقش باز داشته است. اما یک نفر بود که دردسرهای این فیلم را به جان می خرید، یعنی گریگوری پک! کتاب به شدت مورد توجه پک واقع شد و لی، شخصیت پدر خود را در آتیکاس کتابش گنجانده بود و مسلماً بازیگر نقش وکیل ساختارشکن اثرش، برایش اهمیت داشت. پک، آتیکاس فیلم شد، بدون هیچ شکی تنها بازیگری که لیاقت آتیکاس فینچ شدن را در طول تاریخ سینما داشت. روزی لی سر فیلمبرداری رفت که برداشت های آتیکاس را می گرفتند، پس از فیلمبرداری لی به شدت به گریه افتاد و به پک گفت او بی نهایت شبیه پدرش است.

سخنرانی 9 دقیقه ای پک، تنها در یک برداشت ضبط شد. پس از ساخت فیلم، لی ساعت پدرش را به پک هدیه کرد. هارپر لی تنها دوست او در این فیلم نشد. مری بادهَم که نقش اسکات را در فیلم داشت، به شدت به پک وابسته شد و پک تا روزی که زنده بود، مری را اسکات صدا می زد و او هم متقابلاً آتیکاس می خواندش. پک برای پنجمین بار نامزد اسکار شد. او به همین که بالاخره نقشی که واقعاً می خواسته را بازی نموده، راضی بود و تقریباً یقین داشت اسکار از آن جک لمون خواهد شد، اما کمیته اسکار قدر انتخاب شجاعانه پک را دانست و اولین اسکارش را به او بخشید. در هنگام دریافت جایزه، پک گفت: هر چه داشتم در این نقش گذاشتم. تمام احساساتم و هر آنچه که در 46 سال زندگی، درباره زندگی خانوادگی، پدران و بچه ها آموخته بودم، بعلاوه احساساتم درباره عدالت نژادی و برابری و شانس های مساوی. بازی او در این فیلم، رتبه سیزدهم در 100 نقش آفرینی بزرگ تمام تاریخ را از سوی مجله امپایر کسب نموده است.

در سال 1967، پک بعنوان مسئول برگزاری اسکار انتخاب شد و در چند جامعه هنری و اجتماعی هم بر صندلی مسئولیت نشست. در سال 1968، دکتر مارتین لوترکینگ ترور شد و برگزاری اسکار هم نزدیک بود. اینجا بود که گریگوری پک، نشان داد عملاً تا چه انداره آتیکاس فینچ است و برگزاری مراسم را به احترام دکتر کینگ، به تعویق انداخت. در سال 1978، پک در کنار لارنس اولیویهی افسانه ای در پسرانی از برزیل بازی کرد، اما این بار نقش یک هیولای شیطان صفت، یعنی دکتر جوزف منگل. منگل، پزشک و افسر نازی اس اس، از جمله مخوف ترین چهره های تاریخ است. فیلم را اخیراً دیده ام و بشدت مجذوب ایده عالی رمان آن شده ام و باور دارم کارگردانی مثل کریس نولان می تواند آن را بازسازی کند و حتی ادامه اش را بسازد. به هر حال، خود پک باور دارد این غیرسمپاتیک ترین نقشی است که او پذیرفته است.

با آغاز دهه 80، پک بیشتر در تلویزیون ظاهر می شد. او در سریال آبی و خاکستری نقش آبراهام لینکلن را بازی کرد و دهه 90، دیگر بسیار کم کار شده بود. اما آخرین تیر ترکش را با بازی در سریال موبی دیک و این بار در نقش کشیش رها کرد و جایزه گلدن گلوب را گرفت. در نسخه سینمایی سال 56، نقش کشیش را اورسن ولز بازی می کرد و پک جوان، کاپیتان بود. در اواسط دهه نود، پک دیگر بازیگری را رها کرد و اوقاتش را با همسر و بچه ها و نوه هایش می گذراند. پک در مجموع از زندگی اش راضی بود. می گفت در مسیر کار در اتومبیل آواز می خواند، همسر و زندگی و بچه هایش را دوست دارد و همیشه به خود می گوید من یک خوش شانس لعنتی ام! هرچند با محدودیت هایی که کلیسای کاتولیک برای زنان قائل می شد، توافق نظری نداشت اما همیشه یک کاتولیک مذهبی بود. پک در طول فعالیت هنری خود، در 57 فیلم و سریال ظاهر شد. او خاتمه در 12 جون 2003 و در 87 سالگی پس از تحمل دوره ای بیماری، در خواب درگذشت. همسرش ورونیکا در این لحظات در کنار او بود. سخنرانی مراسم تدفین او را، بروک پیترز انجام داد، همان بازیگر سیاه پوستی که نقش تام، موکل آتیکاس فینچ را در فیلم کشتن مرغ مقلد داشت. او همان جوری رفت که شایسته آتیکاس فینچ بودنش بود.

اما این ها تنها گوشه ای از فعالیت های هنری او بود. فعالیت های سیاسی و اجتماعی پک، او را متمایز از همکارانش نگاه می داشت، جوری که او را پدر پک صدا می زدند. پک در همان سال های ابتدایی خفقان بر بازیگران و بازپرسی های به علت فعالیت های کمونیستی در برابر کمیته فعالیت های ضد آمریکایی ایستاد و این سیاست را به باد انتقاد گرفت و در ابتدای راه هنری اش، خود را در خطر حذف قرار داد، با این حال ساکت نشد و به فعالیت هایش علیه مک کارتیسم ادامه داد، تا آنجا که نیکسون او را در فهرست دشمنان بخاطر فعالیت های لیبرالی اش جای داد. نیکسون با افتضاح واترگیت سقوط کرد و نتوانست بیش از این پک را بیازارد. پک به شدت دموکرات و لیبرال بود و همیشه حمایتش را از صنف های کارگری و ایستادگی در برابر تبعیض نژادی اعلام می داشت و در تجمعات مربوط به آن ها، شرکت می کرد. او بعلاوه از مخالفان سرسخت جنگ علیه ویتنام بود و در فعالیت های ضد جنگ آن موقع شرکت می کرد. در سال 1967 او جایزه اسکار ژان هرلشات را گرفت. هرلشات از جمله نیک نام ترین هنرمندان تاریخ سینما است و این اسکار افتخاری، برای خدمات انسانی بازیگران به آنان اهدا می شد. وی بعلاوه مدال آزادی را از دستان لیندن جانسن بخاطر یک عمر فعالیت های بشردوستانه، در سال 1969 دریافت کرد. در دهه هفتاد، حتی این پیشنهاد به او شد که در انتخاب نامزد حزب دموکرات باشد، او این پیشنهاد را رد کرد، اما یکی از پسرانش، کری، با تشویق او وارد جهانی سیاست شد. به یاد می آورد وقتی در کاخ سفید، جیمی کارتر می خواسته او را به پاپ ژان پل دوم معرفی کند، گفت: عالیجناب، او گریگوری پک است، یکی از بهترین و محبوب ترین بازیگران ما در آمریکا. و پاپ گفته: خداوند خیرت دهد گریگوری و تو را در مأموریتت پیروز کند. او آن قدر کاتولیک بود که این اتفاق را یکی از بهترین خاطراتش می دانست. او بعلاوه سال ها علیه توسعه سلاح های اتمی فعالیت کرد.

امروز، نود و پنجمین سالروز تولد گریگوری پک است. مردی که مجذوب کننده ترین هنرپیشه تاریخ سینما لقب گرفته و از سوی انستیتوی فیلم آمریکا رتبه دوازدهم بهترین هنرپیشه مرد تاریخ را دارد. سینمای کلاسیک با داشتن خوبرویانی چون او، کری گرانت، گری کوپر، همفری بوگارت، ادری هپبورن، آوا گاردنر و اینگرید برگمن، همیشه خاص و طلایی خواهد ماند. پک به شوخی می گفت: گریگوری پک مجذوب کننده ترین آدم شهر است. برخی ها می گویند او گری کوپر دوم است، اما راستش گری کوپر، گریگوری پک اول است! دوران اوج آن ها روزهایی بود که سینما از عشق، تصویری نجیب و پاک ارائه می داد و ستارگانش مسیر پرده نقره ای تا قلب تماشاگر را مستقیم طی می کردند. تعطیلات رمی امروز فیلمی با روایتی ساده و به شدت قابل پیش بینی تلقی می گردد، اما همیشه بهترین رمانس سینمایی برای من خواهد ماند، چرا که دو ستاره با شیمی اعجاب انگیز و آن داستان پاک را داشت. در طول مدتی که سینما را دنبال نموده ام، بازی های خوب فراوانی دیده ام، شاید خیلی بهتر از آن چه ستارگان کلاسیک می توانسته اند انجام دهند، اما ستارگان کنونی جای آن نسل طلایی را تنگ نخواهند کرد. آن ها همیشه در قصر طلایی خود خواهند ماند. گمان نمی کنم در دوره های مختلف سینما، بار دیگر بازیگری به مجذوب کنندهیت چهره و با لبخند بی نظیر مشابه پک را ببینم، اما باور دارم زیبایی سیرت او، بسیار مهم تر از زیبایی صورتش بود. او با نام گریگوری پک به جهان آمد و مثل آتیکاس فینچ زندگی کرد. در برابر رسوم غلط جامعه اش ایستاد و در اوج لذت معروفیت صدای مظلومان جهان را شنید و از آنان دفاع کرد. همان طور که آتیکاس از سوی مردم شهرش طرد می شد، نام خود را در فهرست سیاه دید و باز هم بر سر عقیده اش ماند. حالا قهرمان کتاب خانم لی، آتیکاس، برای من یک معادل انسانی دارد. آتیکاس را یک همسر وفادار و پدری مهربان و مردی کاریزماتیک می بینم. مجذوب کننده و محترم، درست مثل گریگوری پک!