رویای آنالیز خاک مریخ در آزمایشگاه های مجهز زمینی - وبلاگ پاورست

ناسا و سازمان فضایی اروپا (ESA) قصد دارند تا در ماموریتی مشترک با نام ماموریت بازگرداندن نمونه مریخ خاک مریخ را به زمین بیاورند. ماموریتی که به نوعی گام بعدی بشر برای کاوش سیاره سرخ محسوب می گردد.

آنالیز این نمونه ها در آزمایشگاه های مجهز نقاط مختلف جهان این امکان را به دانشمندان می دهد تا درباره تاریخچه مریخ از نظر زیست شناسی اطلاعات بیشتری کسب نمایند. نمونه هایی که ممکن است حتی نشانه هایی از حیات را بتوان در آن ها مشاهده کرد.

البته هنوز برنامه ناسا و سازمان فضایی اروپا درباره ماموریت نمونه برداری از مریخ قطعی نشده و متخصصان این دو سازمان فضایی در حال کار روی جزئیات این ماموریت هستند. با این حال کلیاتی از این طرح منتشر شده است.

ماجرا از تابستان سال آینده و سفر مریخ نورد مارس 2020 به مریخ آغاز خواهد شد. مارس 2020 اهداف مختلفی را در سیاره مریخ دنبال خواهد نمود. از جست وجو برای یافتن نشانه های حیات در گذشته مریخ تا تست فناوری هایی که می توانند در سفرهای سرنشین دار به سیاره سرخ به یاری فضانوردان بیایند. در کنار همه این موارد نمونه برداری از مریخ یکی دیگر از اهداف این مریخ نورد است. مریخ نورد مارس 2020 می تواند حداکثر 38 نمونه را از سطح مریخ جمع آوری کند.

گام مهم بعدی در این برنامه در سال 2026 اتفاق خواهد افتاد. سطح نشین بازیابی نمونه یا SRL ناسا در این سال به سمت مریخ پرتاب خواهد شد. SRL از یک سطح نشین، یک مریخ نورد به نام SFR و یک پرتابگر به نام MAV تشکیل خواهد شد و در نزدیکی محل فرود مریخ نورد مارس 2020 فرود خواهد آمد.

در مرحله بعد مریخ نورد SFR آغاز به حرکت در خاک مریخ خواهد نمود. مریخ نورد کوچکی که هیچ ابزار علمی در اختیار نخواهد داشت و تنها وظیفه اش انتقال نمونه های جمع آوری شده توسط مریخ نورد مارس 2020 به سطح نشین SRL است.

ماموریت SRL حدود هشت ماه طول خواهد کشید که احتمالا پنج ماه آن صرف جمع آوری نمونه ها خواهد شد. مهم ترین مسئله تحمل شرایط سخت سطح مریخ خواهد بود. علاوه بر دمای کم سطح مریخ باید چاره ای هم برای طوفان های شن، که هر از چند گاهی سطح مریخ را در برمی گیرند، اندیشید.

اولین پرتاب از خاک مریخ

اما یکی از بخش های سخت و پیچیده این ماموریت پرتاب موشک از سطح مریخ است. بشر پرتاب فضاپیما از سطح ماه را در ماموریت های آپولو و در زمان بازگشت فضانوردان به زمین تجربه نموده است. اما با توجه به گرانش بیشتر مریخ این کار در سیاره سرخ پیچیدگی های بیشتری دارد. تا کنون هیچ پرتابی از سطح مریخ انجام نشده است.

هنوز تعیینات دقیق پرتابگر MAV تعیین نیست. متخصصان در حال آنالیز دو گزینه هستند: یک موشک دو مرحله ای با سوخت جامد و یا یک موشک یک مرحله ای با فناوری سوخت ترکیبی. طبق گفته یکی از اعضاء این تیم تصمیم گیری در این رابطه در اواخر امسال میلادی انجام خواهد شد.

در مرحله بعد پرتابگر MAV به همراه نمونه های جمع آوری شده به سمت مدار مریخ پرتاب خواهد شد. و در نهایت مدارگرد بازگشت به زمین (ERO) ماموریت مهم بازگشت نمونه ها به زمین را انجام خواهد داد.

بازگشت به زمین

مدارگرد بازگشت به زمین نیز همانند ماموریت SRL در سال 2026 به سمت مریخ ارسال خواهد شد. سازمان فضایی اروپا مسئولیت ساخت این مدارگرد را بر عهده دارد.

طبق برنامه فعلی نمونه های جمع آوری شده در سال 2031 به زمین خواهد رسید. زمین و مریخ هر 26 ماه یک بار به نزدیک ترین فاصله شان از یک دیگر می رسند. بنابراین اگر ماموریت های SLR و ERO در سال 2026 آماده پرتاب نشوند انجام این ماموریت به سال 2028 موکول و به این ترتیب برنامه ها با تاخیری دو ساله روبرو خواهد شد.

با این حال تمام این برنامه پیچیده فعلا فقط در حد یک طرح است و به تصویب سازمان فضایی اروپا و ناسا نرسیده است. ماموریت بازگرداندن نمونه مریخ پیچیدگی های فراوانی دارد و هنوز میزان بودجه مورد احتیاج آن به طور دقیق تعیین نیست. بنابراین باید صبر کرد و دید آیا بودجه این ماموریت بزرگ تامین خواهد شد یا نه.

در هر صورت به نظر تیم این ماموریت آماده انجام چالش نمونه برداری از مریخ و بازگرداندن نمونه ها به زمین است.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از پرتاب موشک MAV از خاک مریخ.

Credit: NASA/JPL-Caltech